Raport Mastercard Economics Institute: małe i średnie przedsiębiorstwa coraz ważniejsze dla gospodarki

W ostatnich latach małe i średnie przedsiębiorstwa mierzyły się
z wyzwaniami takimi jak pandemia, wysoka inflacja, wysokie stopy procentowe oraz zmienne preferencje konsumentów. Mimo tego poziom wydatków klientów w europejskich małych
i średnich firmach pozostał odporny na te zjawiska w ostatnich trzech latach.

MŚP stanowią dużą siłę gospodarczą

Małe i średnie przedsiębiorstwa (MŚP) pełnią kluczową rolę w gospodarce UE. Według danych Eurostatu[1], stanowią one znaczącą większość funkcjonujących na europejskim rynku firm i zatrudniają niemal dwie trzecie siły roboczej.

W 2022 r. wydatki konsumenckie w małych i średnich firmach w UE przewyższyły kwoty wydane w dużych przedsiębiorstwach. Stało się tak głównie za sprawą rosnącej popularności zakupów online oraz wzrostu wydatków na usługi, zwłaszcza na hotele i restauracje. Po złagodzeniu ograniczeń pandemicznych konsumenci zaczęli chętniej korzystać z lokalnych usług turystycznych
i gastronomicznych. MŚP odpowiadały wówczas za 82% obrotów oraz 86% miejsc pracy w branży hotelarsko-gastronomicznej.[2]

W 2023 r., w trakcie gwałtownego wzrostu inflacji, małe i średnie firmy ucierpiały najbardziej, odczuwając spadek marż. Wydatki w tym sektorze rosły wtedy wolniej niż w dużych przedsiębiorstwach. Wraz ze znacznym spowolnieniem inflacji i spadkiem stóp procentowych
w 2024 r. presja finansowa na mniejsze firmy oraz konsumentów maleje. Obecnie wydatki konsumenckie w MŚP przewyższają te w dużych przedsiębiorstwach. W Europie, jeśli chodzi o mniejsze biznesy, szczególnie wzrosły wydatki w sektorze spożywczym. Inflacja cen żywności i napojów bezalkoholowych spadła z najwyższego poziomu 19,2% w marcu 2023 r. do 1,6% w lipcu 2024 roku[3].

- Z danych Mastercard Economics Institute wynika, że małe i średnie przedsiębiorstwa adaptują się do zmian otoczenia gospodarczego oraz zmieniających się potrzeb konsumentów. Ta zdolność  pozwoliła MŚP w całej Unii Europejskiej pozostać konkurencyjnymi w trudnym ekonomicznie okresie ostatnich kilku lat. Dane z większości krajów Unii Europejskiej wskazują, że małe i średnie firmy staną się jeszcze bardziej konkurencyjne w handlu detalicznym w 2024 r. - w szczególności dotyczy to przedsiębiorstw z branż: spożywczej, elektroniki użytkowej oraz podróżniczej i rozrywkowej - mówi Natalia Lechmanova, główna ekonomistka Mastercard Economics Institute.

Polski sektor MŚP

Dane MEI pokazują, że nad Wisłą małe i średnie przedsiębiorstwa mają największy udział w wydatkach konsumenckich w takich branżach jak restauracje i hotelarstwo (w obu przypadkach blisko 70%), a także w usługach profesjonalnych (powyżej 40%) – co znacząco przewyższa wydatki w tym sektorze w państwach takich jak: Słowacja, Włochy, Dania, Czechy. Z drugiej strony sektory takie jak elektronika użytkowa czy branża spożywcza pozostają w Polsce zdominowane przez duże przedsiębiorstwa (udział MŚP odpowiednio 10% i 20%). Na przestrzeni ostatniego roku udział wydatków konsumenckich w MŚP w poszczególnych branżach nie zmienił się w Polsce znacząco. Największy wzrost nastąpił w sektorze biur podróży –  o 5,59 p.p.

Jak jest w innych krajach?

Wydatki w europejskich małych i średnich firmach wykazują zróżnicowanie regionalne, co stanowi odzwierciedlenie specyfiki lokalnych gospodarek oraz ukazuje dominujące sektory poszczególnych krajów. W Danii największy udział miały wydatki w hotelarstwie, gastronomii i branży odzieżowej.
We Francji były to kolejno restauracje, usługi profesjonalne i hotele. Włochy wyróżniały się największym udziałem MŚP w wydatkach na restauracje (80%), zaś największy udział wydatków
na usługi profesjonalne oferowane przez MŚP był w Austrii – (60%).

Znaczenie MŚP w e-commerce

Wzrost udziału małych i średnich przedsiębiorstw w wydatkach online jest widoczny w większości krajów europejskich. W sektorze turystyki i rozrywki największy wzrost zanotowano w Słowacji
(13 p.p), Czechach (9 p.p), we Włoszech (7 p.p.) i w Danii (7 p.p), podczas gdy Szwecja i Portugalia  odnotowały największy wzrost udziału małych i średnich przedsiębiorstw w wydatkach detalicznych online (sklepy sportowe, elektronika i meble) – o 4 p.p. W Polsce wskaźnik ten wzrósł od 2021 r. z 18% do 19,5% w tym roku. Niewielka zmiana nastąpiła również u nas w sektorze turystki i rozrywki – wzrost o 1,3 p.p.

Pełny raport można znaleźć pod linkiem.

***

Kontakt dla mediów

Anna Marciniak                                                                              Dyrektorka ds. komunikacji, Mastercard                                anna.marciniak@mastercard.com
tel +48 (22) 526 12 60                                                                

***

O Mastercard (NYSE: MA) www.mastercard.com

Mastercard jest globalną firmą technologiczną działającą w obszarze płatności. Naszą misją jest włączanie i wspieranie rozwoju cyfrowej gospodarki, która przynosi korzyści wszystkim i wszędzie, oferując transakcje, które są bezpieczne, proste, inteligentne oraz łatwo dostępne. Dzięki bezpiecznemu wykorzystaniu danych, możliwościom naszej sieci i  partnerstwom oraz ciągłej pasji, nasze innowacje i rozwiązania pomagają konsumentom, instytucjom finansowym, sektorowi publicznemu i przedsiębiorstwom, w pełni realizować swój potencjał. Łącząc siecią Mastercard ponad 210 krajów i terytoriów, realizujemy  wizję zrównoważonego świata, który otwiera przed każdym bezcenne możliwości.